Lampy bakteriobójcze to temat, który od wielu lat budzi zażyłą dyskusję dwóch grup osób. Pierwsza uważa, że lampy niezwykle skuteczne i nieszkodliwe dla zdrowia człowieka, druga zaś nie wierzy w skuteczność urządzeń i podkreśla ich szkodliwość dla zdrowia. Gdzie leży prawda? Czym są i jak działają lampy bakteriobójcze i wirusobójcze?

Czym są lampy bakteriobójcze i wirusobójcze?

Lampy bakteriobójcze to urządzenia, które z założenia mają podnosić jakość powietrza lub wody, usuwając z nich niebezpieczne bakterie, wirusy i drobnoustroje. W przeciwieństwie do tradycyjnych lamp, emitują niewidzialne dla oka światło ultrafioletowe. Mogą służyć także do sterylizacji powierzchni i narzędzi.

Istnieją trzy najpopularniejsze rodzaje lamp bakteriobójczych:

• lampy bakteriobójcze bezpośredniego działania,
• bakteriobójcze lampy przepływowe,
• lampy bakteriobójcze dwufunkcyjne.

Lampy bakteriobójcze, umocowane na specjalny statywie lub uchwycie, są uznawane za jeden z najlepszych sposobów na dezynfekcję powierzchni i powietrza. Używane są nie tylko przez indywidualnych użytkowników, ale przede wszystkim przez pracowników służby ochrony zdrowia w szpitalach czy przychodniach. Prawidłowe korzystanie z lampy zmniejsza ryzyko infekcji czy zakażenia szpitalnego.

Budowa lampy bakteriobójczej

Lampy bakteriobójcze i wirusobójcze różnych rodzajów mają zbliżoną budowę. Obudowa wykonana jest najczęściej ze stali nierdzewnej i ma za zadanie chronić promiennik przed uszkodzeniami i działaniem środowiska zewnętrznego.

W środku znajduje się lampa UV z żarnikiem średnio- lub niskociśnieniowym. Różnica między nimi wynika z ciśnienia pary wewnątrz. Lampy średniociśnieniowe rozgrzewają się wolniej (około 15 minut) i są mniej skuteczne niż lampy z żarnikiem niskociśnieniowym, któremu do rozgrzania się wystarczy zaledwie kilka sekund. Ponadto żarniki różni także temperatura pracy. Żarniki niskociśnieniowe rozgrzewają się do 65 stopni Celsjusza i wystarczy to do prawidłowej pracy urządzenia. W przypadku lamp z żarówkami wysokociśnieniowymi temperatura potrafi sięgać 900 stopni Celsjusza.

Poza obudową i żarnikiem w lampie bakteriobójczej znajduje się także promiennik UV, czyli najważniejszy element urządzenia. To właśnie promiennik odpowiada za emisję bakteriobójczego światła. By jednak promiennik działał prawidłowo, musi współpracować z odpowiednim żarnikiem.

Ostatnim elementem lampy bakteriobójczej jest układ zasilający. Urządzenie zadziała jedynie wtedy, gdy zostanie do niego dostarczone napięcie wystarczające do aktywacji promieniowania.

Jak działa lampa bakteriobójcza?

Zasada działania wszystkich lamp bakteriobójczych jest dość podobna i opiera się na podobnych zasadach. Główne zadanie lampy wykonuje promiennik, który wraz z żarnikiem wytwarza promieniowanie ultrafioletowe, mające za zadanie niszczenie wszelakich drobnoustrojów. Jak już jednak wspomniano, istnieje kilka rodzajów lamp bakteriobójczych, a każda z nich ma nieco inną zasadę działania. Przyjrzyjmy się temu tematowi. https://lumigo.pl/

Lampy bakteriobójcze bezpośredniego działania

Rodzaj promiennika w lampie dostosowuje się do powierzchni pomieszczenia. Przykładowo, lampa bakteriobójcza z promiennikiem 30 W sprawdzi się na powierzchni do 12 metrów kwadratowych. Urządzenia tego typu emitują promieniowanie UV-C o długości fali 235,7 nm, co zapewnia niszczenie grzybów, pleśni, wirusów i bakterii. Wadą lamp bezpośredniego działania jest fakt, że podczas użytkowania nie powinno przebywać się w pomieszczeniu. Może to bowiem negatywnie wpłynąć na organizm człowieka. Urządzenie powinno działać od 2 do 8 godzin w zależności od przeznaczenia pomieszczenia, w którym jest użytkowane.

Ze względu na działanie, zaleca się, by lampy bakteriobójcze bezpośredniego działania były używane w specjalistycznych pomieszczeniach jak gabinety lekarskie, sale operacyjne, gabinety weterynaryjne itp.

Bakteriobójcze lampy przepływowe

Zasada działania lamp bakteriobójczych przepływowych opiera się na specjalnych filtrach, przez które przepuszczane jest powietrze. W trakcie przepływu przez filtry powietrze poddawane jest dezynfekującemu działaniu promieni UV-C i wypuszczane już jako oczyszczone. Lampy przepływowe mają specjalną konstrukcję, dzięki której promieniowanie nie wydostaje się poza obudowę. Dzięki temu może być użytkowane w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie.

Lampy bakteriobójcze dwufunkcyjne (hybrydowe)

To połączenie lamp bakteriobójczych bezpośredniego działania i przepływowych. Dzięki temu istnieje możliwość zarówno oczyszczania z użyciem komory przepływowej podczas obecności ludzi, jak i dezynfekcji bezpośredniej, gdy dezynfekowane pomieszczenie jest puste.

Co to jest promieniowanie UV?

Jak wielokrotnie wspominaliśmy, zasada działania każdego typu lampy bakteriobójczej i wirusobójczej opiera się na promieniowaniu ultrafioletowym. Co to takiego?

Ludzkie oko ma różną wrażliwość na światło o różnych długościach fal. Największa wrażliwość dotyczy zielonkawo-żółtego światła o długości fali 555 nanometrów. Od długości fali światła zależą też nasze wrażenia wzrokowe, a więc postrzegana barwa światła. Należy jednak zauważyć, że oczy nie dostrzegają światła o długości większej niż około 700 nanometrów i mniejszej niż około 400 nm. I to właśnie tuż pod tą granicą znajduje się promieniowanie ultrafioletowe, którego fale mają długość od 10 nm do 400 nm.

Promieniowanie ultrafioletowe może być wytwarzane sztucznie i naturalnie – przez słońce. Najbliższa nam gwiazda emituje promieniowanie UV-A, UV-B i UV-C, ale do powierzchni Ziemi dociera wyłącznie promieniowanie UV-A, pozostałe zostają niemal całkowicie pochłonięte w warstwie ozonowej atmosfery. Do dezynfekcji niezbędne jest promieniowanie UV-C, które musi być więc wytwarzane sztucznie.

Promieniowanie UV a bezpieczeństwo

Promieniowanie ultrafioletowe jest szkodliwe dla ludzkiego zdrowia. Stosunkowo najbezpieczniejsze jest promieniowanie z zakresu UV-A, które jednak uszkadza włókna kolagenowe w skórze, przyspieszając proces starzenia. Ponadto może powodować zaćmę przy ekspozycji na duże dawki promieniowania. Światło ultrafioletowe krótkofalowe jest jeszcze bardziej szkodliwe. Zakres UV-B pobudza wytwarzanie w organizmie witaminy D3, ale tylko w minimalnych dawkach. W większym stężeniu może powodować tzw. poparzenia słoneczne, rumień skóry, alergię, uszkodzenia wzroku, a nawet nowotwory złośliwe. Promieniowanie UV-B i UV-A, poza możliwością uszkodzenia skóry i wzroku, mogą również prowadzić do uszkodzenia łańcuchów DNA, powodując różne mutacje.

Z powodu szkodliwego działania światła ultrafioletowego, lampy wykorzystujące promieniowanie powinny być wytwarzane z zachowaniem szczególnego bezpieczeństwa. Urządzenia powinny być wykorzystywane tylko zgodnie z przeznaczeniem i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa zapisanych w instrukcji obsługi. Trudno powiedzieć jednoznacznie, że lampy bakteriobójcze szkodzą zdrowiu, ponieważ są skonstruowane w taki sposób, by jak najmniej narażać na niebezpieczeństwo ludzki organizm. Największą szkodę mogą przynieść użytkowane w sposób niewłaściwy i niezgodny z przeznaczeniem.

Zastosowanie lamp bakteriobójczych i wirusobójczych

Użytkowanie lamp bakteriobójczych w przestrzeni publicznej wymaga dokładnej znajomości sprzętu oraz przeszkolenia. Lampy powinny być wykorzystywane zgodnie z normami bezpieczeństwa. Istnieją także lampy bakteriobójcze do użytku prywatnego. Należy jednak pamiętać, że powinny być one niedostępne dla dzieci, a do tego używane z zachowaniem środków bezpieczeństwa. Lampe bakteriobójcze stosuje się do:

• sterylizacji narzędzi,
• dezynfekcji i sterylizacji powierzchni,
• sterylizacji różnego rodzaju pomieszczeń jak gabinety lekarskie czy sale operacyjne,
• dezynfekcji wody.

Jak prawidłowo używać lampy bakteriobójczej?

Używanie lampy bakteriobójczej wiąże się z przestrzeganiem pewnych zasadach. Dzięki temu zwiększa się nie tylko skuteczność użytkowania urządzenia, ale również bezpieczeństwo osób przebywających w bezpośrednim sąsiedztwie lampy.

1. Sprawdź w instrukcji obsługi, na jakiej wysokości powinna znajdować się lampa.
2. Lampa bakteriobójcza powinna być dostosowana do wielkości dezynfekowanego pomieszczenia. Jeśli chcesz zdezynfekować większą przestrzeń, użyj adekwatnej ilości promienników.
3. Zachowaj odpowiednią odległość od mebli i miejsca zabiegowego.
4. Nie ustawiaj strumienia bezpośrednio na sufit lub podłogę.
5. Regularnie wymieniaj żarówki.
6. Regularnie czyść lampę i żarówki według instrukcji producenta.